Mehtap Kayao?lu
Psikolog

Merak edilen soru;
         öfke kontrol edilebilir mi? 

Pek çok ki?inin inanasy gelmiyor biliyorum ama; öfke kontrol edilebilir. Öfke son derece do?aldyr. Ynsanyn içinden gelen, hakkynda bilgi sahibi oldu?unda rahatlykla kontrol edebilece?i bir duygudur.   

Öfke, tehdit olarak algylanan durum ya da ki?iler kar?ysynda, onlara saldyryp/sata?maya yönelik hissedilen duygunun adydyr. Çocukluk yyllaryndan itibaren ö?renilerek geli?ir. Daha ziyade meydan okuma algysyna veya kar?ymyzdaki ki?ilerin bizi tehdit ettikleri algysyyla birle?ir. Hatta pek ço?umuz, dy?arydan gelen ani bir uyarycy olmasa bile, kendi iç duygularymyzda öfke duygusu ya?ayabiliriz. Yçten içe kyzmalar, sinirlenmeler, sinirden oraya buraya kyzmalar…vs. gibi.   

Öfke ö?renilir sevgili okurlar! Ynsani olan ve kendisini korumaya yönelik olan bu duygu, zaman içinde çok da i?e yarady?y için tamamen davrany?lara yerle?ir. Boyutlary fazlala?maya ba?lady?ynda da içinden çykylmaz haller alyr, kyrycyly?a, ili?kiyi tehdit eden boyutlara ula?yr.   

Bir önceki yazydan sonra sizlerden çok sayyda soru geldi. “Öfkeden kurtulabilir miyim?” ?eklinde.   

Elbette kurtulursunuz. Sonuçta öfke, ö?renerek ve bol bol deneyerek kendinize kazydy?ynyz bir süreç. Öfkenizin temellerini ve adym adym ondan uzakla?manyn metodlaryny ö?rendi?inizde tamamen kurtulabilece?iniz bir durumdur. Hatta tekrar hatyrlatmakta fayda var; öfke insani bir duygudur; öfkenin kontrolden çykyp, saldyrganly?a dönü?mesi yanly?tyr.   

Bir annenin, yorgunluktan ve fazla emek harcamaktan dolayy yypranyp, çocu?unun yaramazlyklary kar?ysynda öfkelenmesi normaldir. Ama ayny annenin, öfkesinin ?iddetini artyryp, kontrol edilemez hale getirip, çocu?unu dövmesi; i?i, ?iddete çevirmesi anlamyna gelir ki hatalydyr.   

Eve geç gelen e?inize kar?y öfkelenmeniz normaldir. Ama sizin için normal olan duygunuzu, çe?itli otomatik dü?ünce hatalaryyla ky?kyrtarak (“gördün mü bak ohh beyefendi yine geç kaldy!”, “kimbilir yine hangi arkada?yna takyldy!”, “bizi sevseydi evine erkenden gelirdi!”,”eve gelmeden önce annesine rapor vermeye gitmi?tir Allah bilir!”…vs gibi), e?inizle ba?yra ça?yra ?iddet içerikli görüntülerle kavga etmeniz hatalydyr.   

 Günümüzde “Öfke Kontrol Çaly?masy” ady altynda güzel çaly?malar yapylyyor. Dünyanyn çe?itli yerlerinde oldu?u gibi ülkemizde de uygulanan keyifli çaly?malar. Bireysel veya grup terapileri ?eklinde yapyyoruz. 10 oturumluk çaly?malara katylyyor ve öfkeden kurtulmu? oluyorsunuz.   

Bu çaly?malardan e?itimler syrasynda katylymcylara kazandyrmak istedi?imiz baky? açylaryndan bazy öneriler syralayayym dilerseniz; Öncelikle, öfkenizin nedenleri hakkynda dü?ünmeye çaly?yn. Niçin öfkeleniyorsunuz? Genellikle öfkelenen ki?iler, niye öfkelendi?ini bildi?ini zanneder. Ama bu cidden bir “zan”dyr; çünkü öfkesinin altynda yatan gerçek duygusunun farkynda bile de?ildir. Öfkenizin kayna?yna bakmaya gayret ederseniz, öfkenizin gerçek sebebini anlayabilir ve bu öfkeyi kontrol de edebilirsiniz.   

Çevrenizde olan her olayy ki?isel algylamamaya çaly?yn. Bu da öfke uyandyryr. Herkesin her yapty?y davrany?, tamamen sizinle ilgili olmayabilir.   

Öfkenizi kullanarak, çevrenizdeki herkesi kontrol altynda tutma aly?kanly?y geli?tirmeyin. “Düzgün söyleyince yapmyyorlar, en iyisi ba?yrayym da herkes korkup hemen hizaya geçsin!” ?eklindeki aly?kanlyklar, öfke nedenlerinizi ve dolayysyyla da saldyrganlyk nöbetlerinizi artyryr.   

Öfkelenmeye ba?lady?ynyzda, do?ru biçimde nefes alyp vermeye çaly?yn. Burnunuzdan derin nefesler alyp, a?zynyzdan verin. Böylece beyninize bol miktarda oksijen girer ve daha az öfkelenirsiniz.   

Otomatik dü?ünce hatalary tuza?yna dü?memeye gayret edin. Kyzmaya ba?lady?ynyzda, kendinizi ky?kyrtacak dü?üncelerden uzakla?yp, elinizden geldi?ince sizi yaty?tyracak ?eyler dü?ünmeye gayret edin.   

Öfkenizi ve öfke nedeninizi, kar?ynyzdaki ki?iyi rencide etmeden, sözel olarak ifade etmeyi aly?kanlyk haline getirmeye gayret edin. Yçerde bir öfke varsa, vardyr… öyle ya da böyle dy?ary çykmak isteyecektir. Kelimelerle çykmasyna izin vermezseniz, sert davrany?larynyzla ve kyrycy yanlarynyzla dy?ary çykar. Bu da sizin yakynlarynyzla olan ili?kilerinizi çok fazla zedeler.   

Etrafynyzdaki insanlaryn sizin yerinize dü?ünmelerine göz yummaya çaly?yn. “Kimse benim ne yapaca?yma kary?amaz!” kysa vadede i?e yarar gibi görünse de, uzun vadede sizi öfkeli hale getirir. Ynsanlar sizin yerinize dü?ünebilirler. Bu dü?üncelerini dile getirebilirler. Ama siz illaki onlaryn söylediklerini yapacaksynyz diye bir kaide yok. Byrakyn dü?ünsünler. Ho?unuza giden dü?ünceleri alyr kullanyrsynyz. Y?inize yaramayacak dü?ünceleri kullanmazsynyz.   

Sonuçta öfke çok i?inize yarar sevgili okuyucular! Ne i?inize yarady?yny iyi tespit etmeniz lazym. Öfkeniz hangi i?inizi kolayla?tyryyor? Ve acaba öfkeyi kullanmadan, ayny i?e yarama noktasyna ula?manyn farkly yollary var my?   

Dilerseniz bu süreci kendi içinizde yakalayabilir, daha az öfkeli olabilirsiniz. Ama kendi ba?ynyza yapamyyorsanyz, adym adym bunun e?itimini alyr, öfkeden uzak rahat bir hayat ya?arsynyz.